کشف پناهگاه سنگی ۱۵۰ هزار ساله در تاجیکستان؛ انسانهای باستانی اینجا زندکی می‌کرده‌اند
خبرگزاری یورونیوز به نقل از نشریة علمی «دنیای باستان» بریتانیا نوشت، باستان‌شناسان در امتداد رودخانة زرافشان در تاجیکستان پناهگاه سنگی «سوی حوضک» را یافته‌اند، که می‌گویند در آن آثاری از انسانهای باستانی یافت شده است.
این تحقیق می‌گوید، که انسانهای مدرن و خویشاوندان نزدیک ما (شامل نئوندیرتالها و انسانتباران) برای مهاجرت در آسیای مرکزی در عصر هجر از مسیر جغرافیایی «دالان رشتکوههای داخل آسیا» عبور کرده‌اند.
طی سالهای اخیر با بررسی بقایای نئوندیرتالها و شواهدی از دنیسوانها و انسانهای مدرن مشخّص شده است، که این منطقه محل طلاق انسانها از گونه‌های مختلف بوده و به احتمال زیاد ملاقات، همزیستی و تعامل سه جمعیّت بزرگ انسانی در همین قلمرو صورت گرفته است. با این وجود این مسیر هنوز نسبتاً ناشناخته مانده و تحقیق زیادی روی آن انجام نشده است.
برای انجام پژوهش در این زمینه، دکتر زیدنیر از دانشگاه عبری اورشلیم و همکارانش به جستجوی مکانهای مربوط به عصر هجر در امتداد رود زرافشان، یکی از رودخانه‌های بزرگ تاجیکستان و آسیای مرکزی، پرداخته‌اند.
آنها در نهایت دو مکان متعلّق به این سده را با لایه‌‌های زیاد کشف کردند، که نشان می‌دهد گروههای گوناگون انسانها در زمانهای مختلف در این محلها زندگی کرده‌اند.
تیم باستان‌شناسان یکی از این مکانها به نام «سوی حوضک» را، که در امتداد یکی از شاخه‌های کوچک دریای زرافشان قرار داشت، هفّاری کرده‌اند.
یوسی زیدنیر، استاد مؤسسة باستان‌شناسی دانشگاه عبری اورشلیم و مبتکر این تحقیق در این باره می‌گوید: «این منطقه ممکن است به عنوان مسیر مهاجرتی برای چندین گونه انسان، از جمله انسان خردمند معاصر، نئوندیرتالها یا دنیسوانها، که ممکن است در این منطقه همزیستی کرده باشند، درآمده باشد.»
وی اضافه کرد: «تحقیقات ما به دنبال شناسایی انسانهایی است، که در این بخش از آسیای مرکزی زندگی کرده‌اند و ماهیّت تعاملاتشان را بررسی می‌کند.»
در جریان این کاوشها باستان‌شناسان به مجموعه‌ای متنوّع از ابزارهای سنگی، شامل سنگهای تراشخورده، تیغه‌ها، تکّه‌های سنگی، استخوان حیوانات و همچنین زغال و چخماقهای سوخته، که نشانهایی از استفادة باستانی از آتش بین 150 تا 20 هزار سال پیش است یافتند.
این مکان باستانی در زمان قرون وسطایی (عصر میانگی) یکی از مسیرهای اصلی جادة ابریشم بوده و تمدّنهایی چون چین و ریم را به یکدیگر متّصل می‌کرد.
محقّقان می‌گویند هنوز نادانیسته‌های بسیاری در بارة تعاملات میان گونه‌های مختلف انسانی در دوران پارینسنگ میانه، که از حدود 300 تا 30 هزار سال پیش به طول انجامیده، وجود دارد و این صیت باستانی فرصت منحصر به فردی را برای بررسی چگونگی تعامل انسان مدرن و خویشاوندان نزدیکش فراهم می‌کند.
به باور پژوهشگران، دشت زرافشان در تاجیکستان می‌تواند به عنوان یک منطقة مهمّ برای جمعیّتهای انسانی در مقطع مهاجرت اوّلیة انسان خردمند از افریقا به آسیا عمل کرده باشد.
همچنین محقّقان می‌گویند، این کشف جدید گامی مهمّ به سمت درک تاریخ باستانی انسانها در آسیای مرکزی به شمار می‌رود و می‌تواند یافته‌های جدیدی در بارة چگونگی تعامل گروههای مختلف انسانی، از جمله انسانهای معاصر، نئوندیرتالها و دنیسوانها در این منطقه ارائه دهد.
بختاور شریفی, فردوس نظام