Ялдо ҷашни қадимии мардумони ориёӣ, ки дар Тоҷикистон, Афғонистон ва Эрон ҷашн гирифта мешавад, ба Рӯйхати репрезентативии мероси фарҳангии ғайримоддии UNESCO ворид карда шуд. Дар ин бора сомонаи расмии UNESCO хабар додааст. Дар хабарномаи UNESCO ҷашни Ялдо бозгӯи ҳувияти фарҳангӣ, дӯстӣ, меҳмоннавозӣ, гуногунии маданӣ ва ҳамзистии осоишта зикр гардида, хусусиятҳо хоси он таъкид ёфтааст.
“Шаби Ялдо ҷашнест, ки шаби охири тирамоҳ таҷлил карда мешавад. Дар ин шаб аҳли оила атрофи хони ороста дар хонаи пирон ҷамъ мешаванд. Хони онҳо аз як силсила ашё ва ғизоҳои рамзӣ, аз ҷумла чароғ барои рамзи нур, об барои покизагӣ ва меваҳои сурх аз қабили анор, тарбуз, лаблабу, ҷуворимакка ва ангур рамзи гармӣ, ороиш дода мешавад”, — омадааст дар хабарномаи UNESCO.
Ташаббуси ба Рӯйхати мероси фарҳангии ғайримоддии UNESCO ворид кардани ҷашни Ялдо аз ҷониби давлати Эрон гирифта шудааст. Ин пешниҳод ҳанӯз 5 сол аз ҷони ин кишвар ироа шуда буд, ки ахиран ҷонибдорӣ шуд.
Шаби Ялдо дарозтарин шаби аввали моҳи Дай, ҷашни қадимии мардумони ориёист, ки ба муносибати зодрӯзи эзади Меҳр ё Митра баргузор мешуд. Мувофиқи тақвими эронӣ шаби 30-юми моҳи Озар (22-юми декабр) рӯзи таваллуди Меҳр мебошад, зеро аз ҳамин вақт сар карда, рӯзҳо дарозтар ва тобиши офтоб бештар мегардад.
Бояд гуфт, ки ҳарчанд Шаби Ялдо дар Тоҷикистон ба таври оммавӣ таҷлил намегардад, аммо аз ҷониби доираҳои мушаххаси фарҳангиён ҳамасола бо қироати шеъру қисса, бозӣ ва мусиқӣ ва додани тӯҳфаҳо ҷашн гирифта мешавад.
Ҳамин тавр, ду номинаи дигар — анъанаи кирмакпарварӣ ва абрешимбофӣ ва латифаҳои Хоҷа Насриддин Афандӣ низ аз ҷониби Тоҷикистон ва кишварҳои муштараки фарҳангӣ ба ин феҳрист пешниҳод гардида, дирӯз, 1-уми декабр, расман ба Рӯйхати репрезентативии мероси фарҳанги ғайримоддии UNESCO ворид карда шуданд.
Дилшод Раҳимӣ, мудири Маркази мероси фарҳангии тоҷикони Пажӯҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии фарҳанг ва иттилоот дар ин бора хабар дода, гуфт, ин дастоварди фарҳангӣ ба ҳамаи тоҷикистониён аст.
Бояд гуфт, дар ин ҷаласа беш аз 50 дархостномаи кишварҳои узв роҷеъ ба ворид кардани унсурҳои фарҳангӣ ба Рӯйихати репрезентативии UNESCO мавриди арзёбӣ қарор хоҳанд гирифтааст.
Ёдовар мешавем, ки қаблан ҷашни дигари қадимаи тоҷикон — Наврӯз низ ба Рӯйхати мероси фарҳангии ғайримоддии UNESCO ворид карда шуда буд. Наврӯз ба ин рӯйхат бо пешниҳоди чандин кишвари ҳавзаи Наврӯз ворид гардид ва чанд сол ин ҷониб дар сатҳи байналмилалӣ таҷлил карда мешавад.
