Тожикистонда экотуризмнинг ривожланиши
Бугунги шароитда туризм индустриясини самарали ривожлантириш Тожикистоннинг тоғли ҳудудлари иқтисодий ва ижтимоий даражасини оширишнинг устувор йўналишларидан бири ҳисобланади. Бугунги кунда туризм жаҳон иқтисодиётининг энг жадал ривожланаётган тармоқларидан бири ҳисобланади. Мутахассисларнинг фикрига кўра, ҳозирги вақтда туризм жаҳон иқтисодиётида нефтни қайта ишлаш саноати ва компютер технологияларидан кейин учинчи ўринни эгаллайди. Туризм индустриясининг самарали ривожланиши туфайли Ҳиндистон, Непал, Бутан, Туркия каби кўплаб тоғли давлатлар, шунингдек, бир қатор араб давлатлари, Европа ва Америка мамлакатлари жадал суръатлар билан ривожланиб, туризм соҳаси даромадларидан самарали фойдаланилмоқда. Иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш. Дунёнинг 40 та давлатида туризм бюджетнинг асосий манбаи бўлса, дунёнинг 70 та давлатида эса давлат бюджетининг учта асосий манбаларидан бири ҳисобланади.
Шу сабабли, туризмда хўжалик юритишнинг янги шакллари ва усулларини ўрнатиш, кўнгилочар ва туризм тизимини такомиллаштириш муаммолари – Тожикистоннинг тоғли ҳудудларининг табиий-экологик ва маданий-тарихий қадриятларини кўпайтириш ва тарғиб қилиш механизмларидан бири сифатида кўриб чиқилади. Иқтисодий-ижтимоий ривожланишнинг долзарб муаммолари.
Бугунги туризмнинг кўплаб тармоқлари мавжуд бўлиб, уларнинг сони аҳоли эҳтиёжларига қараб йилдан-йилга ортиб бормоқда. Сўнгги йилларда туризмнинг кўплаб соҳалари орасида янги ва устувор йўналиш – экологик туризм (экотуризм) ривожланмоқда.
Бу соҳанинг алоҳида аҳамиятини инобатга олган ҳолда кейинги йилларда республикада янги туристик марказлар қурилиб, ривожлантирилди, эски марказлар таъмирланди ва қайта тикланди, қўриқхоналар, питомниклар, кўчатхоналар каби қўриқланадиган табиат ҳудудлари кўпайтирилди. Миллий сайёҳлик боғлари йилдан-йилга кўпайиб бормоқда, чунки бундай ноёб ва гўзал табиат масканларини зиёрат қилишга қизиқувчи сайёҳлар сони жадал суръатлар билан ўсиб бормоқда.
Тожикистоннинг тоғли ҳудудлари бой сайёҳлик салоҳиятига эга бўлиб, жаҳон сайёҳлик жарайонининг ажралмас қисми бўлиб, Марказий Осиёнинг бошқа тоғли ҳудудларига нисбатан бу ҳудуддан туризм мақсадларида камроқ фойдаланилган.
Бугунги кунда экотуризм ресурсларининг бойлиги ва хилма-хиллиги туфайли Тожикистоннинг тоғли ҳудудлари Марказий Осиёнинг истиқболли минтақалари қаторига киради. Тожикистоннинг тоғли ҳудудлари табиати шундаки, у ерда улкан тоғлар, улкан музликлар, баланд тоғ кўллари, кўплаб эндемик ва реликт ўсимлик ва фауна турлари, совуқ ва иссиқ минерал сувлар, тарихий ва маданий ёдгорликлар ва тоғлар ҳамда ўрмон ландшафтлари. , ноёб алоҳида муҳофаза қилинадиган табиий – тоғли ҳудудлар ва бошқалар мавжуд.
Туризм сўзи тушунчаси мураккаб. Одамлар қадим замонлардан бери саёҳат қилишган. Аммо бундай саёҳат мақсади, иштирокчилар гуруҳи, вақти ва жойи, мазмуни, характери, саёҳат давомийлиги ва бошқаларга боғлиқ. Саёҳат инсон фаолиятининг туризм каби турини яратиш учун асос бўлди.
Туризм ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳодиса сифатида қисқа умрга эга. Унинг келиб чиқиши инсон ҳаётининг саноат даврига боғлиқ бўлиб, бу даврда иқтисодиётнинг ривожланишига қарамай, у ҳам сифат, ҳам миқдор жиҳатдан жуда ривожланган. Ҳозирги вақтда саёҳат туризмнинг муҳим элементи ҳисобланади, аммо у туризмнинг ягона элементи эмас.
Узоқ вақт давомида туризм деганда одамларнинг доимий яшаш жойларидан ривожланиш, касб-ҳунар, соғлиқни сақлаш, спорт, диний ва бошқа мақсадларда қабул қилувчи давлат томонидан молиялаштирилмаган қисқа муддатли саёҳатлари тушунилган.
Шундай қилиб, экологик туризмнинг маъносини тушунишни қуйидагича санаб ўтиш мумкин: экотуризм – туристларнинг табиатни ўзлаштиришга бўлган эҳтиёжларини қондириш ва экологик тизимни муҳофаза қилишга ҳисса қўшишга қаратилган туристик фаолиятнинг алоҳида тури. Мақсадлари, маҳаллий халқнинг қоидалари ва урф-одатларига риоя қилиш. .
Экотуризм олдида турган муаммолар орасида энг муҳимларидан бири хизмат кўрсатиш ва меҳмондўстлик муаммосидир. Экотуризм соҳасига хос касблар доираси жуда кенг. Шу нуқтаи назардан қараганда, экотуризм соҳасида ишламоқчи бўлган ҳар бир инсонда сабр-тоқат ва бағрикенглик, хушмуомалалик, хайрихоҳлик, ишончлилик ва чидамлилик каби нозик фазилатлар бўлиши керак. Экотуризм билан боғлиқ аксарият касбларда чет тилларини билиш жуда муҳимдир.
Халқаро экотуризмда туристик хизматлар сифати энг долзарб муаммолардан бири ҳисобланади. Халқаро туризм бозорида хизмат кўрсатиш сифати ва хизмат кўрсатиш маданияти рақобат курашида энг кучли қурол ҳисобланади. Сайёҳлик компанияларининг асосий мақсади мижозларнинг эҳтиёжларини қондиришдир.
Javonon. tj